5000 yıllık bir geçmişe sahip Ayurveda, bütünsel bir şifa yöntemi. Bu kadim geleneğe uygun bir yaşam modeli seçerek fiziksel, zihinsel ve ruhsal bütünlüğe ulaşabilir; doğayla dengede olma hâline ulaşabilirsiniz. Dengeli bir yaşam için doğada bulunan beş elementin insan bedenindeki yansımalarını bilerek bunları dengede tutmaya çalışabilirsiniz.
Ayurveda öğretisine göre doğadaki hava, su, ether (boşluk), ateş ve toprak elementleri her insan bedeninde belli oranlarda bulunur.
Kimi elementlerin birleşimiyle ortaya çıkan baskın kişilik özellikleriyle ise farklı dosha’lar ortaya çıkar. İnsanın doğuştan getirdiği mizacı da denilebilecek dosha’lar ise üçe ayrılır: pitta dosha, kapha dosha ve vata dosha. Her bireyin bedeninde belli oranlarda taşıdığı bu element türlerinden baskın olanlar, dosha türünüzü oluşturur. Hava ve ether elementlerinin baskın olmasıyla ise vata dosha bünye tipi ortaya çıkar.
Vata Dosha Nedir?
Sanskrit dilinde hareket etmek ve taşımak anlamlarında kullanılan “vah” kökünden gelen vata, hareketin sembolü manasını taşır. Hava ve ether yani boşluk elementlerinin birleşimiyle oluşan bu dosha, insan bedeninin fizyolojik aktivitelerinde büyük bir rol üstlenir. Diğer iki dosha arasında onların dengesini bozabilecek bir yapıya sahip olan vata, “dosha’ların lideri” olarak da isimlendirilir. Vücudun tüm hareketlerinden sorumlu olan vata; bedende bağırsak, sindirim sistemi, beyin ve akciğer gibi hayati organları temsil eder. Vücuttaki ana bölgeleri arasında uyluk, kulaklar, eklemler, sinir dokuları ve cilt bulunur. Merkezi sinir sistemini kontrol etmesi vata’nın en önemli özellikleri arasında yer alır. Hareketi temsil eden doğası nedeniyle bu dosha’ya sahip kişiler kuru, hafif, serin ve hızlı özellikleriyle dikkat çeker.
Vata Dosha’nın Özellikleri
Vata dosha’lar genellikle soğuk ve kuru bir cilt yapısına sahip olurlar. Elleri ve ayakları soğuk olan, sık sık üşüyen bir yapıda oldukları için sıcağı severler. Soğuk ve kuru yapıları nedeniyle elleri, ayakları ve saçları kurumaya; ciltleri erkenden kırışmaya meyilli olur. İştahları düzensiz olan vata’lar sık sık sindirim sorunları yaşarlar.
Hareketi temsil eden vata dosha’lar; hızlı hareket eder, hızlı konuşur ve çabuk yorulurlar. Heyecanlı bir mizaçları ve endişeli bir zihinleri bulunur. Bu yüzden sık sık stresle mücadele etmeleri gerekir. Hareketli zihinleri korku ve endişe gibi olumsuz duygulara daha açık olabilir. Vata dosha’ya sahip kişiler bir sorunla karşılaştıklarında, “Nerede yanlış yaptım?” diye sorma eğilimi gösterirler. Çabuk öğrenir ve öğrendiklerini çabuk unuturlar. Kuvvetli bir hafızaya sahip olmasalar da zihinleri aktif çalışır. Aktif zihinleri sayesinde yaratıcı özelliklere sahip olan vata dosha’lar, sosyalliği de yalnızlığı da severler. Sanatsal yetenekleri gelişmiş ve sezgileri kuvvetli olurlar. Narin beden ve zihin yapıları nedeniyle hassas kişilikler olarak öne çıkarlar.
Vata dosha dengesizliğinde anksiyete, endişe, telaş gibi zihinsel olumsuzluklar görülebilir. Fizyolojik olarak gaz, şişkinlik, kabızlık gibi sindirim problemlerine ek olarak kilo kaybı, cilt sorunları, eklem ağrıları, hâlsizlik ve uykusuzluk gibi sorunlar yaşayabilirler. Soğuğa karşı tahammülsüzlük ortaya çıkabilir. Deride, saçta ve dudaklarda kuruluk problemi yaşayabilirler. Hem zihinsel ve fiziksel olarak huzursuzluk durumu ortaya çıkabilir.
Vata Dosha Dengesi için Öneriler
Bedeninizde doğuştan getirdiğiniz enerji alanınızı bilerek yaşamınıza yenilik katabilirsiniz. Mizacınızda öne çıkan elementlerin ihtiyaç duyduğu önerilere göz atarak kendinizi pozitif akışa teslim edebilirsiniz. Bunlar beslenme tarzından spora, uyku düzeninden dinleyebileceğiniz müziklere kadar hayatınızda yer tutan pek çok aktiviteyi kapsar. Zamanla alışkanlık hâline dönüşen uygulamalar sonucunda hayatınıza huzuru ve mutluluğu çekebilirsiniz.
Vata dosha’ya sahip kişiler, zinde hissedecekleri anlamlı bir yaşam için enerji dengesini sağlamalarına yardımcı olacak önerilere göz atabilirler. Sakin ve odaklı bir ruh hâli onlar için önemli olduğundan aynı anda birden fazla iş yapmamaya dikkat edebilirler. Vata dosha’lar her ne kadar hareketi ve aktif yaşamı sevseler de yalnız kalabilecekleri sakin ortamlarda kendilerini daha huzurlu hissedebilirler. Günlük rutinlerine Ayurvedik ürünleri dahil ederek dosha’larına uygun bir bakım oluşturabilirler. Her gün sabah ve akşam olacak şekilde vata yağıyla self-abhyanga masajı yaparak rahatlayabilirler. Bu önerileri yaşam rutini hâline getirdiklerinde karşılaşabilecekleri fiziksel, zihinsel ve ruhsal sıkıntılardan mümkün olduğunca uzak kalabilirler.
Vata Dosha Beslenme Önerileri
Vata dosha’lar sindirim sorunları yaşamaya yatkın oldukları için beslenmede dosha dengelerini bozacak soğuk ve kuru yiyecekle içeceklerden kaçınabilirler. Beden sıcaklıklarını koruyacak ılık ve sıcak içecekler tercih edebilirler. Gazlı içeceklerden, kahve ve alkolden uzak durabilirler. Bunun yerine bitki çaylarıyla ılık limonlu su, vata dosha’nın dengelenmesine yardımcı olabilir. Kurutma ve soğutma özelliğine sahip buruk ve keskin tatlardan kaçınmak da vata dosha’lara iyi gelir. Yemeklerine tatlı, ekşi ve tuzlu tatlar ekleyebilirler. Mide sorunları yaşayabilecekleri için yemeklerine acı eklemekten uzak durabilirler.
Düzen vata dosha’lar için çok önemli. Bu yüzden düzenli yeme alışkanlığı edinmeleri ve hareket hâlindeyken yemekten kaçınmaları gerekir. Hızlı hareket etmeyi sevseler de yemeklerini yavaş yemeye özen gösterebilirler. Salata, çiğ sebze ve soğuk yiyecekler yerine ılık ve pişmiş sebzeleri tercih edebilirler. Sindirimi kolay ve hafif seçeneklere göz atabilirler. Tatlı patates, pancar, nohut, mercimek, havuç ve kabak gibi besleyici yönü yüksek sebzelere ağırlık verebilirler. Vata dosha’lar yemeklerine tarçın, karanfil, zencefil, kimyon, kakule ve rezene gibi baharatları ekleyebilirler.
Vata Dosha Egzersiz Önerileri
Vata dosha’lar zihinlerini yavaşlatacak meditasyon çalışmaları yapabilir; yoga, tai chi ve çeşitli egzersizlerden yararlanarak zihinlerini dinç tutabilirler. Bedeni fazla yoracak fiziksel aktivitelerden kaçınabilirler. Doğayla kendilerini bir bütün hissedecekleri aktiviteleri rutin hâline getirebilirler. Vata dosha’lar enerjilerini bir anda tüketmeden dinlenmeye zaman ayırabilirler. Vata dosha için en uygun yoga pozları ise uttanasana, tadasana, ardha matsyendrasana, apanasana ve viparita karani.
Vata Dosha Müzik Önerileri
Zihni yatıştıran, derin, yavaş ve tempolu müzikler vata dosha dengesi için çok önemli. Özellikle uyku öncesinde dinleyecekleri sakin müzik türleriyle zihinleri yatışabilir. Topraklanma durumunu kolaylaştıracak melodik meditasyon müzikleri, yavaş tempolu caz, soul ve blues gibi müzik türlerini de dinleyebilirler. Endişeli olduklarında ve özellikle sabah uyandıklarında rock ve tekno müziklerden kaçınabilirler.
Vata Dosha Renk Önerileri
Vata’lar için dengeleyici renkler ısıtıcı ve sakinleştirici özelliklere sahip olmalı. Sarı ve altın tonları, beyaz, mor, mavi ve koyu kırmızı da vata dengesini sağlar ancak uyarıcı olduğu için parlak kırmızıdan kaçınmak gerekir.
Vata Dosha Uyku Önerileri
Vata dosha’lar her gün aynı saatlerde uyuyup uyanmaya dikkat edebilirler. Dosha’lar içerisinde uyku ihtiyacı en çok olan vata dosha’lar dengelenmek için 8-9 saatlik bir uyku rutini oluşturabilirler. Uyku öncesi zihni yoracak düşüncelerden ve yorucu fiziksel aktivitelerden uzak durmak vata’lar için uykuyu kolaylaştırır. Gün içerisinde nefes egzersizleri yapabilir, uyumakta zorlanıyorlarsa uyku öncesi sıcak bir duş alarak sakin müzikler dinleyebilirler. Uyku için karanlık ve havadar bir ortamda rahat edebilirler.
Siz de Ayurverda ile yaşamınıza dengeyi ve huzuru çekmek için dosha’nızı öğrenebilirsiniz. Web sitemizde yer alan dosha testini çözerek size uygun önerilere ulaşabilirsiniz.
