İnsanın bütünsel olarak iyi olma hâli, doğayla uyum içerisinde yaşamasıyla mümkün olabilir. Doğayı oluşturan parçalardan biri olarak insan, eski çağlardan beri doğanın sunduğu sınırsız kaynakla yaşam pratiğini derinleştirmiş. Doğanın koşulsuzca sunduğu kaynaklardan olan bitkiler; sağlıklı ve dengeli bir yaşam sürme amacını destekleyen, en önemli araçlar arasında. Uygarlık tarihinin ilk günlerinden bugüne; yağ, çay veya merhem formunda sınırsızca kullanılmış bu kaynaklardan biri de sarı kantaron bitkisi. Zihinsel süreçlere, bedensel ağrılara ve ruh hâli değişimlerine yadsınamaz bir destek sağlayan sarı kantaron; faydaları nedeniyle binlerce yıllık kadim öğreti Ayurveda‘nın reçetelerinde de daima yerini almış. İçeriğindeki önemli bileşenlerin bazı hastalıklara terapötik etki sağlayabileceği birçok çalışmayla da kanıtlanmış bu bitkiyi daha yakından tanımak ister misiniz?
Sarı Kantaron Nedir?
Sarı kantaron, bilimsel adıyla “Hypericum Perforatum”; dört ila beş yapraklı, parlak sarı çiçeklere sahip bir bitkidir. Kılıç otu, mayasıl otu veya koyunkıran isimleriyle de anılan bu bitki, Antik Yunanlılardan bu yana farklı kültürlerde bir şifa aracı olarak kullanılıyor.
Tarihsel süreçte sarı kantaron bitkisinden elde edilen merhem, enfeksiyonları önlemek ve böcek veya yılan ısırıklarını tedavi etmek amacıyla tercih edildi. Bitkinin yağı ve çayı ise iltihap giderici ve özellikle baş ile boyun bölgesinde görülen ağrıları önleyici olarak kullanıldı. 13. yüzyılda İsviçreli Doktor Paracelsus, sarı kantaron bitkisinin psikiyatrik rahatsızlıkların tedavisinde semptomları hafifletmek amacıyla kullanabileceğini keşfetti.
Tarihte kötü ruhları kovmak için de kullanılan bu bitki, günümüzde ise hâlen adet öncesi yaşanan bir sendrom olan PMS’in etkilerini azaltmak, hafif veya orta şiddetteki depresyon ve anksiyete bozukluğu semptomlarını giderip bütünsel olarak gevşemeye yardımcı olmak, ağrı giderici ve iltihap önleyici özelliklerinden yararlanmak üzere kullanılıyor.
Sarı Kantaronun Faydaları
Sarı kantaron bitkisinin fizik, zihin ve ruh bedene bütünsel açıdan çeşitli faydalar sağlayabilmesinin nedeni, içeriğinde yer alan önemli bileşenler. Sarı kantaron bitkisi; antidepresan, antibakteriyel, antiviral, ağrı kesici ve anti-inflamatuar özellikleri sayesinde sağlıklı ve dengeli bir yaşam adına destekleyici bir araç olabilir. Doğru kullanıldığında gerçek bir şifa kaynağı olan sarı kantaronu mutlaka doktorunuza danışarak tüketmelisiniz. “Sarı kantaron bitkisi ve sarı kantaron yağı ne işe yarar?” diye düşünüyorsanız faydalarını şu şekilde sıralayabiliriz:
- Sarı kantaron üzerine yapılan çalışmalar, onun hafif ila orta şiddette seyreden depresyon ve anksiyete bozukluğu semptomlarını gidermeye yardımcı olabileceğini gösterdi. Sarı kantaronun ruh hâli dengesizliklerine olumlu etkisi, bireyin yaşam bütünlüğünü sekteye uğratan zihinsel ve ruhsal deneyimlerinde iyileşme sağlayabilir.
- Sarı kantaron yağını doğru dozda tüketmek; kronik yorgunluk, depresif ruh hâli, hormonlarda dengesizlik ve ağrılarla kendini gösteren PMS semptomlarını önemli ölçüde azaltabilir. Bu noktada belli yaş aralığındaki bir grup kadın üzerinde yapılan bir araştırmada, sarı kantaron yağının faydaları arasında PMS’in fizik, zihin ve ruh bedende meydana getirdiği semptomlara olan destekleyici etkisinin sayılabileceği tespit edildi.
- Sarı kantaron bitkisinin ruh hâli üzerindeki olumlu etkileri; menopozla birlikte yaşanmaya başlayan ruhsal ve fiziksel şikayetleri de azaltabileceğini düşündürüyor. Sarı kantaronun menopozla ilişkisine dair yapılan bir çalışmanın sonucunda, menopoz sürecinde sarı kantaron bitkisinden destek alan kadınların menopoz şikayetlerinin önemli oranda azaldığı görüldü.
- Aromaterapi Uzmanı Kurt Schnaubelt, sarı kantaron yağının aromasının rahatlatıcı bir özelliği olduğunu vurgular. Rahatlatıcı etkisiyle beraber, sağlıklı ve dengeli bir yaşamın önemli köşe taşlarından olan stres ve kaygı seviyelerini yönetmeye, uyku bozukluklarını gidermeye yardımcı olabilir.
- Sarı kantaron yağı cilt için de çeşitli faydalar sunar. Antibakteriyel özelliği sayesinde cilt yaralarını, yanıkları ve iltihaplanmayı önleyebilir. Sarı kantaronun bu etkisine dair yürütülmüş güncel çalışmalardan elde edilen verilerin yanı sıra yüzyıllardır Çin Tıbbı’nda ve 5000 yıllık bütünsel şifa yöntemi Ayurveda’da yaraları iyileştirmek üzere tercih edildiği bilinir.
- Sarı kantaron yağının iltihap önleyici, antiseptik ve ağrı kesici özellikleri, ağrılar üzerinde iyileştirici etki sağlayabilir. Ağrıyan bölgeye sarı kantaron yağıyla masaj yapmak, gevşemeye ve daha hızlı bir şekilde iyileşmeye yardımcı olabilir. Ayurveda’ya göre sarı kantaron bitkisi, vücuttaki fazla pitta ve kapha dosha‘yı dengelemeye yardımcı olarak artan kapha ile birlikte açığa çıkan mukusu da azaltır. Bu nedenle iltihabik durumlarda ve yaralarda sarı kantaron bitkisinden yapılan merhemler kullanılabilir.
- Sarı kantaron yağının cilde faydaları arasında akne tedavisinde kullanılması da yer alır. Cilt tabakasında iltihaba bağlı oluşan akne; lokal olarak kaşıntı ve ağrı hissedilmesine neden olabilir. Bu noktada sarı kantaron yağını akne üzerinde kullanmak, hem aknenin iyileşmesine hem akne kaynaklı ağrıların giderilmesine yardımcı olabilir. Ancak sarı kantaronu cilt üzerinde kullanırken dikkatli olmak gerekir. Sarı kantaron sürüldükten sonra güneşe çıkmak, cilt lekelerinin oluşmasına neden olabilir.
- Sarı kantaron yağı saça faydalarıyla da bilinir. Saç köklerini besleyerek kepeklenmeyi ve hızlı yağlanmayı önlemeye destek olabilir. Ayrıca aşırı saç dökülmesinin de önüne geçerek saç sağlığını korumaya katkı sağlayabilir.
Sarı Kantaron Nasıl Kullanılır?
Yüzyıllardır geleneksel ve modern tıp uzmanları tarafından önemli bir şifa aracı olarak tercih edilen sarı kantaron bitkisi, nasıl bir etki elde edilmek istendiğine bağlı olarak çeşitli formlarda kullanılır. Size şifa verecek bu bitkiyi doktorunuza danışarak en doğru biçimde kullanabilirsiniz.
Sarı kantaron bitkisi ve sarı kantaron yağı nasıl kullanılır, diye merak ediyorsanız kullanım yöntemlerini şu şekilde sıralayabiliriz:
- Sarı kantaronu ağrı kesici ve iltihap önleyici olarak kullanmak istediğinizde yağ formunu cildinize sürerek uygulayabilirsiniz. Ancak burada dikkat etmeniz gereken husus, sarı kantaron yağını önce cildinizin ufak bir bölümüne sürerek yağa karşı alerji geliştirip geliştirmeyeceğinize bakmak olmalı. Alerjik reaksiyon yaşamadığınız takdirde yağı bölgeye doğrudan sürebilirsiniz.
- Yaraların iyileşme hızını arttırma ve yara lekesini önleme etkisinden yararlanabilmek adına sarı kantaron yağını doğrudan cildinize uygulayabilir ya da cilt kreminizin içine birkaç damla ekleyebilirsiniz.
- Sarı kantaron yağının fiziksel, zihinsel ve ruhsal gevşemeyi sağlayarak ruh hâli dengesizliklerini ve PMS veya menopoz semptomlarını giderebilmesi için yağı; masaj yağı olarak bedeninize uygulayabilir, doğrudan şişeden ya da buhurdanlık gibi koku veren objelerde ısıtarak soluyabilirsiniz. Ancak sarı kantaron bitkisini vajinal bölgede masaj yağı olarak kullanmamak gerekiyor. Çeşitli hastalıkların tedavisinde uçucu yağları kullanan tamamlayıcı terapilerden biri olan aromaterapi ile hangi yağları nasıl kullanacağınızı öğrenmek için Kadın Sağlığına Aromaterapik Yaklaşım yazımızı inceleyebilirsiniz.
- Sarı kantaron yağının yüze faydalarından yararlanabilmek için aknenizin ya da cilt rahatsızlığınızın olduğu alana 2-3 damla sarı kantaron yağı damlatılmış pamuk yardımıyla uygulama yapabilirsiniz. Uygulamanın ardından yarım saat bekleyip yüzünüzü durulamayı unutmamalısınız.
- Sarı kantaron yağı içilir mi, sorusu merak edilen konular arasında. Sarı kantaronun depresyon ve anksiyete bozukluğuyla ilişkisine dair yürütülen çalışmalarda özütünün içilmesi sonucunda olumlu etki gözlemlendi. Yüksek kalitede üretilmiş sarı kantaron yağının doğru dozlarda tüketilmesinde sakınca görülmez. Ancak bir rahatsızlık doğrultusunda sarı kantaron yağını tüketmeyi düşünüyorsanız öncelikle mutlaka doktorunuza danışmalı, sizin için uygun görülen dozu aşmamalısınız.
- İçeriğindeki faydalı bileşenlerden yararlanabilmek için sarı kantaron bitkisini çay olarak da tüketebilirsiniz. Sarı kantaron çayının faydaları arasında, gevşetici özelliği sayesinde kişiyi dingin bir ruh hâline ulaştırması yer alır. Ayrıca sarı kantaron çayını adet söktürücü ve ağrı kesici etkiler de taşıdığı için regl dönemi öncesinde tüketebilirsiniz.
- Sarı kantaron yağının saça faydalarından yararlanmak adına yağdan birkaç damla saç bakım ürünlerinizin içine ekleyebilirsiniz. Ayrıca saçınıza sarı kantaron yağıyla masaj yapıp saçınızı 1 saat beklettikten sonra durulayabilirsiniz.
Sarı Kantaron Kullanımında Dikkat Edilmesi Gerekenler
Sarı kantaronun çeşitli faydaları bulunsa da kullanım öncesinde ve sonrasında dikkat edilmesi gerekenleri öğrenmekte fayda var. Faydalarından yararlanmak için sarı kantaronun belli bir süre kullanılması ve ardından ara verilmesi önerilir. Çok fazla faydası bulunuyor olsa da yanlış ve fazla kullanımında yorgunluk, baş dönmesi, deri döküntüsü, ishal, karıncalanma hissi, endişeli hissetme gibi yan etkilere sebebiyet verebilir. Bu nedenle kullanmadan önce sarı kantaron yağının faydaları ve zararları konusunda doktorunuzun fikrini almayı ihmal etmemelisiniz. Hamile ve emziren kadınların kullanmaması, çocukların ise yalnızca doktor kontrolünde kullanması tavsiye edilir. Ayrıca sarı kantaron yağı satın alırken yüksek kalitede üretildiğinden ve konsantre hâlde olduğundan emin olmalısınız.
