Dosha Testi ile Ayurvedik Bünye Tipinizi Öğrenin

Ayurveda, sahip olduğumuz fiziksel ve psikolojik sağlığı korumayı, hastalıklarla karşılaşma ihtimalini ortadan kaldırmayı ve olası hastalıkları doğadan gelen kadim ilaç ve yöntemlerle iyileştirmeyi amaçlayan 5000 yıllık Hindistan kökenli bir sağlık sistemidir. Bu haliyle Ayurveda, dünyanın en eski tıp sistemi kabul edilir. Ayurveda her yönden doğa ile yakından ilişkilidir. Terapötik ilkeler, diyet yönergeleri, yaşam tarzı değişiklikleri, dahili ilaçlar, harici tedaviler, panchakarma prosedürleri ve yoga ile sağlık, refah, denge ve canlılık için bütünsel bir yaklaşımı içerir.

Vedik literatüre göre evrendeki her şey beş temel unsurdan oluşur; uzay, hava, ateş, su ve toprak. Ayurveda da aynı konsepti takip eder. Bu beş element, tri doshalar (üç temel mizah/mizaç/bünye tipi), sapta dhathus (yedi doku), srothas (mikro kanallar) için de temel yapı taşlarıdır.

Doshalar, vücuttaki tüm normal fonksiyonları kontrol eden temel nitelik unsurlarıdır. Herkesin anne rahmine düştüğü andan itibaren sahip olduğu dosha seviyeleri farklıdır. Bu sebeple, farklı mizaç ve bünye tiplerine göre önerilen kişiye özel Ayurvedik tedavi yöntemleri de farklı olur. Doshaların dengesizliği; zihin, beden ve ruh üçgeninde rahatsızlıklar ve hastalıklar meydana getirebilir. Ayurveda’nın amacı dosha dengemizi kurmak ve özümüzdeki mizacımıza uygun bir yaşam biçimine sahip olmamıza vesile olmaktır.
Üç farklı dosha vardır; Vata, Pitta ve Kapha. Her doshanın vücuta değişik işlevleri vardır. Doshalar; sağlıklı beslenme ilkeleri, yaşam tarzı, günlük ve mevsimsel rejimlerle iyi bir şekilde korunabilir ve sürekli bir denge haline getirilebilir.

Ayurvedik ilkelere göre vücudumuz üç farklı biyoenerji tarafından inşa ve kontrol edilir. Baskın dosha (mizaç/bünye tipi/prakriti), bilinen üç dosha arasından bünyede daha yüksek oranda bulunanı ifade eder. Bu baskınlık, anne rahmine düştüğümüz andan itibaren belirlenir. Genetik özelliğimiz, biyolojik ebeveynin özelliği, annenin doğum anındaki ruh sağlığı, mevsimler, alışkanlıklar ve annemizin ruhsal durumu, yetiştirilme şeklimiz, çevresel faktörler; vücuttaki baskın doshanın belirlenmesindeki etkenlerdir. Bu anlamıyla baskın dosha; benzersiz fiziksel, zihinsel ve davranışsal karakterlerden sorumludur diyebiliriz.

Bir dosha vücudumuzda sahiplendiği fizyolojik fonksiyonları yerine getiremediğinde, bu doshanın dengesiz olduğunu söyleyebiliriz. Bu dengesizliği anlamak için vücudun ve zihnin durumuna bakarız. Vücutta veya zihinde doshanın durumunu anlayabileceğimiz birkaç belirti ve semptom mutlaka olacaktır. Bu dengesizlikler; fiziksel zorlanma, bozulmuş beslenme alışkanlıkları, yanlış uyku, uygun olmayan yaşam tarzı nedeniyle olabilir veya çevresel faktörler nedeniyle de (mevsim değişiklikleri gibi) ortaya çıkabilir.
Örneğin, pitta dosha baskın bir kişi çok fazla baharatlı yiyecek tüketiyorsa ülser, mide ağrısı, deri döküntüsü gibi bedensel problemler ortaya çıkabilir. Veya vata dosha baskın bir kişi haftada bir veya daha fazla kişisel bakım masajı yapmazsa, erken eklem dejenerasyonu geliştirme durumu olabilir. Kapha dosha baskın bir kişi günlük süt ürünleri tüketiyorsa sinüs tıkanıklığı ve kilo alma gibi sorunlarla karşılaşabilir. Bedensel bu problemler, zihinsel olarak da kendini belli eder; odaklanma problemleri, kafa karışıklığı, motivasyon eksikliği ya da endişe bozuklukları gibi…

Ayurveda’da sağlık; zihin, ruh ve beden arasındaki denge olarak tanımlanır. Satwa (zihin), Athma (ruh), ve Sareera (beden); yaşamı ve insanı oluşturur. Temel üç dosha, bedeni olduğu kadar zihni de kontrol eder. Doshalardaki herhangi bir dengesizlik; zihin, beden ve ruh seviyelerindeki belirti ve semptomları beraberinde getirir.
Ayurveda’ya göre düşünceler ve duygular bedenin, zihnin ve ruhun refahında rol oynar. Ayrıca yediğimiz yiyeceklerin de hem bedensel hem duygusal iyilik halimiz hem de zihin sağlığımız üzerinde büyük etkisi vardır. Ayurveda bu konuları hayatımızı destekleyen temel direkler olarak görür. Bu sebeple Ayurveda ile psikosomatik hastalıklar da iyi yönetilir, üstesinden gelinebilir. Ayurveda danışmanlıklarında bir kişi analiz edilirken fiziksel ve psikolojik refah eşit oranda incelenir ve ele alınır.

Ayurveda’nın dinacharya (günlük rutinler) ve ritucharya (mevsimsel rutinler) ilkelerini izleyerek hayatımızda herhangi bir dengesizlik durumu deneyimlemeden doshaları etkili bir şekilde koruyabiliriz. Bu ilkeler, hem sağlığın korunması ve hem de hastalıkların önlenmesi kapsamında etkilidir.
Eğer halihazırda dengesizlik oluştuysa ve güçlü bir seviyedeyse; Ayurvedik bitkisel ilaçlar, tabletler, tozlar, kaynatmalar gibi kadim karışımlar ve panchakarma olarak adlandırılan detoks prosedürü, doshaları tekrar dengeye getirmeye yardımcı olan yöntemlerdir.