Sanskritçe’de “zehir” anlamına gelen Klesha, bir kişinin aydınlanmaya ulaşmasını ve Samsara’dan özgürleşmesini güçleştiren engelleri ifade ediyor. Patanjali’nin Yoga Sutraları’nda Klesha’lar ruhsal gelişimin önündeki engeller olarak tanımlanıyor. Klesha’ları aşmanın yolları ise meditasyon ve pranayama yani nefes egzersizleri gibi bilinci ve farkındalığı yükselten uygulamalardan geçiyor.
Patanjali’nin Yoga Sutraları’nda tüm acıların kaynağı olarak gösterdiği 5 Klesha’yı ve tanımlarını ‘Ruhsal Yolda İlerlemenin Önündeki Engeller: 5 Klesha’ yazımızda bulabilirsiniz.
Patanjali’nin Yoga Sutraları’nda tüm acıların kaynağı olarak gösterdiği 5 Klesha’nın ikincisi Asmita’dır. Ruhunuzla bağlantı kurmanızı engelleyen bir blok yaratan Asmita yani egoya bağlılık ve egonun gerçeklik duygusu; zihin-bedenin fiziksel, duygusal ve zihinsel yönlerini gerçek Benlik ile karıştırmaya yol açıyor. Asmita prensibine göre egonun onay görme ihtiyacı, acıya yol açıyor.
Asmita halini fark etmek, yüzleşmek ve üstesinden gelmek için öncelikle birinci adım olan Avidya’yı geçmek gerekiyor.
Avidya, çevremizde, hayatımızda, zihnimizde olanları olduğu gibi görememe halini ifade ediyor. Geçici, dünyevi ve egoyla bağlantılı şeyler ile, kalıcı, manevi ve gerçek konular arasında ayrım yapmayı güçleştiriyor. Olumsuz alışkanlıklara yol açan Avidya, değişimi önleyerek yüksek benliğin ortaya çıkmasını engelliyor. Avidya farkındalığı kazanmak için ‘Klesha’ların İlki Avidya; Olan Biteni Olduğu Gibi Görememe Hali’ yazımızı ziyaret edebilirsiniz.
Asmita aşamasını fark etmek için gelin, kelimenin anlamına doğru bir yolculuğa çıkalım.
Kelime anlamı olarak Asmita, ego, benlik anlamına gelir. Bireyin ruhuyla ve öz benliği ile bağlantı kurmasını engelleyen egoya bağlılık; fiziksel, duygusal, zihinsel yanılsamalara tutunma halidir. Egoyu düşündüğümüzde, genellikle kibri veya bireyin kendini yüksekte gördüğünü düşünürüz, ancak bu, Yogik görüşün yalnızca küçük bir kısmıdır. Asmita, geleneksel egoizm anlayışından birkaç önemli yönden farklıdır.
Patanjali, egoizmi, kendimizin geçici yönlerini – fiziksel, duygusal ve zihinsel – gerçek benlikle karıştırmak olarak tanımlar. Gerçek benlik, bu özelliklerin ardındaki değişmeyen, her zaman barışçıl olan gözlemcidir.
Patanjali Yoga Sutraları’nda bunu şu şekilde açıklamıştır:
2.6 Drk-Darsanasaktyoh-Ekatmata-Iva-Asmita
‘Egoizm, Görenin Bilgi Aracıyla Özdeşleşmesidir.’
Buradan anladığımız aslında kişinin kendini bir gözlemci gibi izleme halidir. Böylece egosunu besleyen alışkanlık, davranış, duygu ve düşünceleri fark eder. Öz’e ulaşmak için bunların hiç birine ihtiyacı olmadığını anlar. O zaten olduğu haliyle bir bütün ve tamdır.
Farkındalığı beden, zihin ve duygularla karıştırmak ise, benmerkezciliğe yani Asmita haline neden olur. Burada ince bir çizgi vardır. Ne istediğini duymak, fark etmek ötesinde, genellikle dışarıdan dayatılan ya da öğrendiğimiz hal ve tavırlar Asmita halini oluşturur.
Patanjali’ye göre kendini kabul etmenin anahtarı, değişmeyen Öz’le ne kadar çok bağlantı kurarsanız, Öz-olmayan’ın kaçınılmaz değişimlerinden o kadar az acı çekmekle ilgilidir.
Öz ile bağlantı kurmak, asmitanın çözümüdür, ancak bu “benlik”, özellikle kendini kabul etme sorunlarıyla mücadele edenler için anlaşılması ve bağlantı kurulması zor olabilir. Bağlantı kurmanın zor olduğu durumlarda, kendinize karşı şefkat ve sabır duygularını geliştirmeye odaklanabilirsiniz.
Kendinizle olan ilişkinizi beslemek için kendinize zaman ayırmak Asmita’dan sıyrılmanın altın kuralıdır. Bunu yapmak için, kendinizi rahat, beslenmiş ve desteklenmiş hissettiğiniz ve kendinizi en iyi halinizle ilişkilendirdiğiniz bir yer bulun. Böyle fiziksel bir yer bulamıyorsanız, bu duyguyla bağdaştırdığınız bir yer ya da bir anı da düşünebilirsiniz. Çocukken sevdiğiniz bir mekan veya bir anı olabilir olabilir.
Bu yer veya anı üzerine düşünürken, özünüzde kim olduğunuz ve en özgün benliğinizde nasıl hissettiğiniz duygusuyla bağlantı kurmaya çalışın. Özellikle çocukluk dönemleri dışarıdan öğrendiğimiz ‘doğruların’, üzerimize giydiğimiz maskelerin en az olduğu. Sadece kendimiz olmakla meşgul olduğumuz zamanlardır. Bu sebeple kendi çocukluğunuzla iletişim kurmak Asmita’dan sıyrılmak için yapabileceğiniz en etkili çalışmalardandır.
Ayrıca Patanjali’nin Yoga Sutra’larında geçen 8 basamağı incelemek için ‘Yoga Felsefesinin Kurucularından Patanjali’ye Göre Yoga’nın Sekiz Basamağı ve Birlik Yolu‘ yazımızı okuyabilirsiniz.
