Sanskritçe’de “zehir” anlamına gelen klesha, bir kişinin aydınlanmaya ulaşmasını ve samsara’dan özgürleşmesini güçleştiren engelleri ifade ediyor. Patanjali’nin Yoga Sutraları’nda klesha’lar ruhsal gelişimin önündeki engeller olarak tanımlanıyor. Klesha’ları aşmanın yolları ise meditasyon ve pranayama yani nefes egzersizleri gibi bilinci ve farkındalığı yükselten uygulamalardan geçiyor.
Patanjali’nin Yoga Sutraları’nda tüm acıların kaynağı olarak gösterdiği 5 klesha’yı ve tanımlarını ‘Ruhsal Yolda İlerlemenin Önündeki Engeller: 5 Klesha’ yazımızda bulabilirsiniz.
Patanjali’nin Yoga Sutraları’nda tüm acıların kaynağı olarak gösterdiği 5 klesha’nın beşincisi abhinivesha, hayat sefaletle dolu olsa bile ölüm korkusuna atıfta bulunan “yaşama isteği” anlamına gelen Sanskritçe bir kelimedir. Acıya neden olan beş klesha’dan veya olumsuz zihinsel durumlardan biridir. Abhinivesha sadece ölüm korkusu değil, aynı zamanda gerçek benliğin geçici fiziksel beden veya dünya ile yanlış özdeşleşmesini de içerir. Bu korku, bir yoginin moksha veya nirvana‘ya ulaşmasını engelleyebilir.
Abhinivesha, aydınlanma ve özgürleşme önündeki engellerden biridir ve spesifik tanımıyla ölüm korkusu anlamına gelir. Ancak, aynı zamanda acıya neden olan genel korku ve endişe olarak da yorumlanır.
Abhinivesah, ölümden korkma ve yüksek bir yaşama arzusuyla hayata tutunmayı ifade eder. Bu, odağınızı zayıflatır ve yoga’nın nihai amacı olan ruhsal özgürlüğü deneyimlemenin önünde bir engel yaratır.
Kaçınılmaz olduğunu bilsek de ölüm düşüncesi birçok kişi için ürkütücüdür. Öbür dünya hakkındaki inançlar bir tarafa, öldüğümüzde kimse gerçekten ne olduğunu bilmiyor. Belirsizlik ve bu hayatın var olduğu düşüncesi, hem bireysel hem de toplumsal olarak davranışlarımızın çoğunu yönlendiren en temel unsur.
Ölüm korkusu ve bedensel hayata tutunma bir ölçüde normaldir. Canlılar olarak hayatta kalma, içgüdümüzün bir parçası. Ancak ölüm korkusu düşüncelerimizi ve davranışlarımızı yönlendirmeye başladığında ve bizi yaşamla ilgili otantik bir deneyimden alıkoyduğunda, bu korku, abhinivesah olur.
Abhinivesah, beden ve zihinle özdeşleşmekten, zamansız Öz’ü tanıyamamaktan doğar. Önceki dört klesha, bizi gerçek benliklerimizden, ruhsal doğamızla bağlantımızı kesecek kadar ayırır ve bu nedenle fiziksel dünyanın ötesine bakmakta güçlük çekeriz. Kendimizi yüzeysel olarak beden, zihin, egomuz olarak görüyoruz. Abhinivesah, hem etrafımızdaki dünya hem de kendimiz hakkında dar görüşlü bir algıya sahip olmamıza neden olur.
Patanjali’nin Yoga Sutraları’ndan:
2.9-Svarasavahi-Vidusah-Api-Tatha-Arudhah-Abhinivesah
“Ölüm korkusu kendiliğinden doğar, en bilgili ve bilge kişiler için bile vardır.”
Ölüm korkusu ancak hayatımızdaki önceki dört kleshanın etkilerini azaltarak aşılabilir. Abhinivesah’ı bu kadar zorlaştıran da budur; ancak hayatlarımızı cehaletten, egoizmden, bağlılıktan ve nefretten kurtardığımızda ölümden korkmadığımız bir yere ulaşabiliriz. Ölümden korkmaya yönelik doğal içgüdümüzün üstesinden gelmek, yalnızca ruhsal benliklerimizi ve gerçek doğamızı ve Evrendeki yerimizi derinlemesine anlayarak elde edilebilecek bir şeydir.
Abhinivesah, tıpkı tüm kleshalar gibi, farkındalık ve dikkatli eylemle aşılabilir. Bu bedeni ve bu hayatı bile kavramaktan kurtaran bir anlayışa varmak istiyoruz. Ölümü kabullenmek için gerçek benliğimizle temas halinde olmamız gerekir, bu fiziksel yaşamı ve onunla birlikte gelen tüm dünyevi şeyleri anlayan Öz geçicidir.
Ayrıca Patanjali’nin Yoga Sutra’larında geçen 8 basamağı incelemek için ‘Yoga Felsefesinin Kurucularından Patanjali’ye Göre Yoga’nın Sekiz Basamağı ve Birlik Yolu‘ yazımızı okuyabilirsiniz.
