Ruh, beden ve zihnin bir bütün olduğunu göz önünde bulundurduğumuzda tam anlamıyla sağlıklı bir yaşamdan söz edebilmek için bu üç unsurun da iyiliğinden emin olmamız gerekiyor. Bu, beden için nispeten kolay olsa da ruh ve zihin, sandığımızdan daha karmaşık bir yapıya sahip. Benliğimizin derinliklerinde nelerin saklandığını bilemiyoruz. Peki, ruhumuzun ve zihnimizin karanlıkta kalan köşelerine ulaşmamız mümkün mü? Thorwald Dethlefsen ve Ruediger Dahlke tarafından yazılan “Hastalık İyileşmeye Giden Yoldur” isimli kitapta şöyle deniyor:
“Kendi kendimizi incelerken onun sadece belli kısımlarını görürüz ancak yüz, sırt, gözler gibi noktaları kendi kendimize görmemiz mümkün değildir. Bu noktaları görmek için mutlaka bir ayna gerekir. Aynı şekilde ruhumuzun da bir bölümünü göremeyiz ve gölgemizi oluşturan bu bölümü, ancak çevredeki dış dünya sayesinde tanıyabiliriz. Farkındalık, zıt kutupları görebilmeyi gerektirir.”
Ruhumuza ve zihnimize tuttuğumuz bir ayna olarak da tanımlayabileceğimiz farkındalık, bir şeyin bilincinde olma durumunu ifade eder. Çevremizde ve benliğimizde gerçekleşen her durumu ya da olayı görmemizi, algılamamızı, anlamamızı sağlar. Bu sayede ruhumuzu ve zihnimizi de görebilir, benliğimizin derinlerine saklananları gün yüzüne çıkarabiliriz. Öz benlik farkındalığına ulaşmak için kullanabileceğimiz yöntem ise tabii ki meditasyon. Meditasyonun ne olduğu, nasıl faydalar sağladığı ve nasıl yapıldığı konularına “Meditasyon Nedir, Meditasyon Çeşitleri Nelerdir?” isimli yazımızda değinmiştik. Bu yazımızda ise bir meditasyon çeşidinden tüm detaylarıyla bahsedeceğiz: farkındalık meditasyonu.
Farkındalık Meditasyonu Nasıl Yapılır?
Hayat akıp giderken onun bir parçası olmak istiyorsak anın içerisinde bulunmamız ve etrafımızda olanları anlayabilmemiz gerekir. Aksi hâlde otonom bir şekilde kendini tekrarlayan rutinlerin içerisinde tıpkı suyun akışına kapılmış bir dal parçası gibi sürüklenebiliriz. Tabiatın bir parçasıyken onu görememeye başlamak; benliğimizi baskılar, strese yol açar ve hayat kalitemizi aşağıya çekebilir. Üstelik farkındalığımız yeterli değilse bütün bunları görmemiz de mümkün olmayabilir. Kendimizi fiziksel, ruhsal veya zihinsel anlamda yeterince iyi hissetmiyorsak nelerin yolunda gitmediğinin bilincine vararak şifaya giden yolu kısaltabiliriz.
Farkındalık ya da diğer adıyla “mindfulness”, bir parçası olduğumuz evrende olup bitenleri görebilmemiz ve anlayabilmemiz anlamına gelir.
Tüm meditasyon türlerinin de temelinde farkında olmak yatar. Alıp verdiğimiz nefesin, yaşam enerjimizin, hislerimizin, düşüncelerimizin farkına varıp öz benliğimize ulaşabildiğimizde meditasyon; amacına varır ve bizi en iyi hâlimize ulaştırır. Farkındalık meditasyonunu tek başına bir rutin hâline getirebileceğiniz gibi diğer meditasyon türleriyle bir arada da uygulayabilirsiniz.
Farkındalık meditasyonu yapmak için öncelikle meditasyonun ne olduğu ve nasıl yapıldığıyla ilgili temel edinimlerin sağlanmış olması gerekir. Bu konuda yeterince bilgiye sahipseniz herhangi bir uzmanın desteğine ihtiyaç duymadan farkındalık meditasyonuna başlayabilirsiniz. Dilerseniz Spotify ve YouTube üzerinden paylaştığımız “Dr. Neslihan İskit ile Farkındalık Meditasyonu” isimli kayıtlarımızı dinleyerek meditasyonunuzu rehber eşliğinde de yapabilirsiniz.
Farkındalık meditasyonunu yapmak için aşağıdaki adımları takip edebilirsiniz:
- Tüm meditasyon türlerinde olduğu gibi farkındalık meditasyonunda da sessiz ve huzurlu bir ortamda, doğru pozisyonda oturmalısınız. Başınız ve omurganız aynı doğrultuda, dik bir şekilde konumlanmalı. Rahat bir minderin üzerinde, kalçanız dizlerinizden biraz daha yukarıda olacak şekilde oturabilirsiniz.
- Bedeniniz, odağınızı dağıtmayacak kadar rahatsa gözlerinizi kapayın ve derin bir nefes alın. Önce nefesinize odaklanarak sakin ve derin bir ritim yakalamaya çalışın. Ardından duyularınıza, duygularınıza ve düşüncelerinize odaklanın.
- Zihninizdeki ve ruhunuzdaki kapalı kapıları bir bir açıp kendinizi geçmişten veya gelecekten şimdiye çağırmalısınız. Düşüncelerinizin birer bulut gibi gözlerinizin önünden geçişini izleyin. Hislerinizi ya da düşüncelerinizi yargılamayın, onların başka türlü olmalarını dilemeyin. Sadece orada durun ve onların farkında varın. Farkındalık meditasyonunun tıpkı bir ayna gibi size zihninizi ve ruhunuzu göstereceği bilinciyle kendinizi görmeye çalışın.
- Deepak Chopra’nın Koşulsuz Yaşam isimli kitabında söylediği gibi: “Korku, olumsuz nitelikli bir dilektir.” Bu yüzden sakin nefesler alıp vererek içinize dönüp kendinizi bulmaktan, onun elinden tutup şimdiye çekmekten korkmayın.
Farkındalık meditasyonunun belirli bir süresi yok. On dakika ile başlayıp sonraki günlerde meditasyon için daha uzun vakit ayırabilirsiniz. Önemli olan, bir rutin oluşturup meditasyonu düzenli ve istikrarlı bir şekilde uygulayabilmeniz. Meditasyon alışkanlığını oluşturabilmek ve kendinizdeki değişimleri fark edebilmek için Miboso meditasyon günlüğünden faydalanabilirsiniz.
Meditasyon uygulamalarınızdan daha fazla verim almak ve hayatın her anında çevrenizle uyum içerisinde olabilmek için günlük yaşamınızda da farkındalık pratikleri deneyebilirsiniz. Dişlerinizi fırçalarken macunun tadını ve kokusunu fark etmek, diş fırçasının ağzınızdaki hareketlerini takip etmek ve çıkardığı sesleri dinlemek, o sırada aynada kendinizi izlemek gibi küçücük ayrıntılar bile farkındalığınızı geliştirmeniz için size önemli ölçüde yardımcı olabilir.
Farkındalık Meditasyonu Türleri
Farkındalık, geniş alanları kapsayan bir kavram olduğu için farkındalık türleri de size pek çok amaçla bu meditasyon türünü deneyebilme imkânı verir. Geçmişten ve gelecekten sıyrılıp şimdi ne hissettiğinizi anlayabilmek için duygu farkındalığı meditasyonu yapabilirsiniz. Aynı şekilde düşünce farkındalığı, davranış farkındalığı, ilişki farkındalığı gibi hayatınızı daha kolay ve iyi kılacak edinimler de sağlayabilirsiniz. Bu meditasyon tekniğinin en yaygın türlerinden olan nefes farkındalığı ve beden farkındalığı meditasyonlarını da deneyebilirsiniz. Uygulama sırasında odağınızı hangi farkındalık türüne yoğunlaştırırsanız bilincinizi o yönde geliştirmeniz mümkün. Aldığınız her nefesin, bedeninizdeki her bir duyunun, hislerinizin, fikirlerinizin, insanlarla aranızdaki iletişimin farkına vararak daha anlamlı, keyifli ve verimli bir yaşama sahip olabilirsiniz.
Farkındalık Meditasyonunun Faydaları
Mindfulness meditasyonuyla ulaştığınız anın bilincinde olma hâli, size hayatın her alanında pek çok fayda sağlayabilir. “Neden farkındalık meditasyonu yapmalıyım?” diye düşünüyorsanız size birkaç sebep sunalım:
- Anksiyete ve depresyon gibi sağlık problemlerinin temelinde yoğun kaygı ve stres bozuklukları bulunur. Farkındalık meditasyonuyla kazanılan bilinç, kaygı ve stresi azaltabildiği için meditasyon; anksiyete ve depresyon tedavilerinde destekleyici olarak kullanılabilir.
- Gerekenden fazla yeme isteği ve kilo kontrolünde zorlanma gibi sorunlar da yeme farkındalığının kazanılmasıyla aşılabilir. Yediğiniz her lokmayı fark etmek ve ondan tat almak, bilinçli beslenme alışkanlığı kazanmanıza yardımcı olur. Ayrıca strese bağlı yeme bozukluklarında da farkındalık meditasyonundan yardım alınabilir.
- Düşüncelerinizin farkında olup onları kabul etmek, daha verimli ve kaliteli uykuyu da mümkün hâle getirir. Anın keyfini çıkardığınız güzel günlerin sonunda daha huzurlu uyuyabilirsiniz.
- Farkındalık meditasyonu; stres seviyenizin düşmesine, beslenme ve uyku düzeninizin sağlanmasına katkıda bulunduğu için yüksek tansiyon, kalp ve damar hastalıkları gibi sağlık problemlerini yaşama riskinizi azaltmaya da yardımcı olur.
- Anda kalma ve çevrenizi algılayabilme becerileriniz geliştikçe ilişkileriniz de gelişip güçlenir. Olayları, durumları, insanları daha kolay anlayabilir; daha hızlı ve sağlıklı kararlar alabilirsiniz.
- Düzenli olarak uyguladığınız farkındalık meditasyonları, odaklanma becerilerinizi de güçlendirir.
Farkındalık Meditasyonları için Neler Gerekli?
Farkındalık meditasyonunda diğer tüm meditasyonlar gibi sessiz, dingin ve huzurlu bir ortama ihtiyacınız var. Meditasyon yapacağınız alandaki ışığın ve enerjinin sizi iyi hissettirmesi önemli. Rahat kıyafetler ve oturmak için rahat bir minder, sandalye ya da mat tercih edebilirsiniz. Dilerseniz müzik, mum ve tütsüyle daha kolay gevşeyip odaklanabilirsiniz.
