Doğanın mucizesi bitkiler, geleneksel bir şifa aracı olarak kullanılıyor. İnsan yaşamına katkı sağlayan adaptojen bitkiler; çevresel ve biyolojik stres faktörlerine uyumlanmayı kolaylaştırarak vücudun dengesini sağlayan araçların başında geliyor. Özellikle Ayurveda ve geleneksel Çin tıbbı, yüzyıllardır adaptojen bitkiler aracılığıyla zihinsel ve bedensel direnci arttırmaya, bireyin bütünsel refahını korumaya çalışıyor. Adaptojen bir bitki olan ginseng ise her iki öğretide “mucize bitki” olarak nitelendiriliyor. Zor koşullara adaptasyonu kolaylaştıran bu eşsiz bitki, bağışıklık sisteminden zihin fonksiyonlarına kadar pek çok açıdan fayda sağlayabiliyor. “Ginseng nedir?”, “Ginseng ne işe yarar?” sorularının cevabını bularak bu şifalı bitkiyi hayatınıza nasıl adapte edeceğinizi öğrenmek ister misiniz?
Ginseng Nedir?
Sarmaşıkgiller familyasına ait olan bu çok mevsimlik bitki, ağırlıklı olarak Doğu Asya’da yetişiyor. Buna rağmen bazı ginseng türleri, uygun iklim koşulları gerçekleştiğinde kuzey yarım kürede de yetişebiliyor. Bu yüzden yetiştiği coğrafyaya göre ginseng türleri temel olarak üçe ayrılıyor. En bilinen ginseng türleri arasında şunlar yer alıyor:
- Amerika Ginsengi
- Sibirya Ginsengi
- Asya Ginsengi (Kore Ginsengi)
Amerikan Ginsengi, Kuzey Amerika’nın yanı sıra ticari amaçlı olarak Çin’de de yetiştiriliyor. Benzer faydalara sahip olsa da içeriğinde ginsenosit yer almadığı için teknik olarak ginseng sayılmayan Sibirya Ginsengi, Rusya ve Japonya’da yetişiyor. Asya ginsengi ise ticari amaçla yetiştirilmeyen, gerçek kök bitkilerden oluşuyor. Kırmızı renge sahip bu ginseng türü Kore’de yetişiyor. Ayurveda’da kullanılan ashwagandha(Hint ginsengi) ginseng familyasında yer almıyor. Buna rağmen ashwagandha içeriğindeki withanolidler, ginsenositlerle benzerlik gösteriyor. Bu benzerlik, stres seviyesinin azaltılması ve bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi gibi genel refahı arttıran sonuçlar doğurabiliyor. Ayurvedik tedavilerde kullanılan ashwagandha, bütünsel sağlık ve dengenin korunmasına yardımcı olabiliyor.
Ginseng bitkisi, kök bitki olması nedeniyle görünüm açısından zencefille benzerlik gösteriyor. Hasat zamanına bağlı olarak ginseng;
- Taze Ginseng,
- Beyaz Ginseng,
- Kırmızı Ginseng olarak da sınıflandırılabiliyor.
Taze ginseng, 4 yıldan önce hasat edilirken beyaz ginseng 4 ila 6 yaşındaki bitkilerden elde diliyor. Kırmızı ginseng içinse 6 yıldan daha olgun bitkiler hasat ediliyor. Kore menşeili Panax ginseng, kırmızı ginseng olarak biliniyor.
Ginsengin Faydaları
Amerikan ginsengi(Panax quinquefolius) ve Asya ginsengi(Panax ginseng), içeriğindeki aktif bileşenler sayesinde vücut üzerinde farklı etkiler yaratabiliyor. Amerikan ginsengi rahatlatıcı etkisiyle bilinirken Asya tipi daha canlandırıcı bir etki yaratabiliyor. Bu ince nüanslara rağmen düzenli kullanımda benzer, ortak faydalar görülebiliyor.
Enflamasyonu Azaltmaya Yardımcı Olabilir
İçeriğindeki yüksek antioksidan değeriyle ginseng, antienflamatuvar faydalar sağlayabiliyor. Özellikle ginseng ekstraktı, ginsenozid bileşiklerle hücre içi oksidatif stresi azaltabiliyor. Kırmızı ginseng faydaları arasında antioksidan enzim aktivitelerini artırması, oksidatif stresi azaltmaya yardımcı olabilmesi bulunur.
Zihinsel Fonksiyonları Güçlendirebilir
Bu konuda daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulsa da ginseng, stresi azaltarak hafızanın gelişimine katkıda bulunabiliyor. Ginsengin stres üzerindeki etkilerini inceleyen bir araştırma, depresyon ve anksiyete tedavisine yönelik olumlu sonuçlarını ortaya koyuyor. Bir diğer araştırma ise Amerikan ginsenginin bellek üzerindeki olumlu sonuçlarını doğruluyor.
Erektil Disfonksiyon Tedavisine Yardımcı Olabilir
Yapılan yeni çalışmalar ginsengin kardiyovasküler faydaları ile nitrik oksit üretimini arttırdığını gösteriyor. Bu artış sayesinde dokulardaki oksidatif stres azalabiliyor, penis kaslarında kan akışı artıyor. Bunun yanı sıra ginseng, penis kaslarını gevşetip ereksiyonu tetikleyerek cinsel uyarılmayı arttırabiliyor. Bu özelliğiyle ginseng, cinsel gücü arttıran bir besin olarak afrodizyak etkiler doğurabiliyor.
Bağışıklık Sistemine Destek Olabilir
Kırmızı ginseng, özelikle bağışıklık sistemi üzerinde olumlu etkiler yaratabiliyor. Kırmızı ginseng kullanan 100 kişi üzerinde yapılan bir çalışmaya göre düzenli kullanım sonucunda bağışıklık hücrelerinde artış görülüyor. Bunun yanı sıra kırmızı ginsengin antibakteriyel, antifungal ve antiviral özellikleri bağışıklık fonksiyonunun artarak güçlenmesine yardımcı olabiliyor.
Yaşlanma Etkilerini Azaltabilir
Ginseng kökünün içerdiği birden fazla bileşen, cilt sağlığını ve güzelliğini korumaya destek oluyor. Kırmızı ginseng içeren ürünler kırışıklık oluşumunu azaltırken cildin nem dengesini yeniden kazanmasına yardımcı olabiliyor. Ayrıca ginsengin kan dolaşımı üzerindeki olumlu etkisi, cilt dokusuna daha fazla oksijen taşınmasını sağlayabiliyor. Artan oksijen ise cilt dermisinde kolajen üretimini artıran bir uyarıcıya dönüşebiliyor.
Kan Şekerini Düzenlemeye Yardımcı Olabilir
Diyabet üzerine yapılan bir çalışma, ginsenositlerin kandaki şeker seviyesini düzenleyebildiğini gösteriyor. Tip2 diyabet hastaları üzerine yapılan bir diğer çalışmanın sonuçlarına göreyse ginseng, açlık kan şekeri seviyesini önemli ölçüde düşürebiliyor. Özellikle fermente kırmızı ginseng, insülin direnci karşısında kan şekerini kontrol altına alarak pozitif etkiler doğurabiliyor.
Ginseng Nasıl Kullanılır?
2-3 haftalık düzenli kullanım sonrasında en az bir hafta ara vererek oluşturacağınız basit bir kürle siz de ginsengin bütünsel sağlık faydalarını deneyimleyebilirsiniz. Üstelik ginsengi farklı şekillerde tüketerek beslenme düzeninize kolaylıkla dâhil edebilirsiniz. Gingengi doktora veya ayurveda uzmanına danışarak en doğru dozda ve yöntemde kullanabilirsiniz. Gingengin kullanım yöntemleri şöyledir:
- Ginseng kökünü çiğ olarak tüketebileceğiniz gibi su buharında haşlamayı da tercih edebilirsiniz. Günlük tüketimini ortalama 1-2 gram ile sınırlamaya dikkat etmek koşuluyla ginsengi, başta çorbalar olmak üzere, tüm sıcak ve soğuk yemeklerde deneyebilirsiniz.
- Geleneksel Çin tıbbında ginseng çayı, antioksidan içeriğiyle soğuk algınlığı ve griple savaşmak amacıyla kullanılıyor. Dilerseniz siz de birkaç parça taze ginseng kökünü sıcak suda demleyerek kendinize şifalı bir çay hazırlayabilirsiniz. Çayınızı tarçın, karanfil ve kakule gibi aromatik baharatlarla zenginleştirebilir, bir kaşık bal ekleyerek tatlandırabilirsiniz. Hazırladığınız çayı, taze tüketmeye ve günde iki fincanla sınırlamaya dikkat etmelisiniz. Ayrıca uykunuzu kaçırmaması için ginseng çayını akşam yerine gün içinde tüketmeye özen gösterebilirsiniz.
- Ginseng tozu, faydaları ve kullanım kolaylığı nedeniyle sıklıkla tercih edilen formlar arasında yer alıyor. Uzun raf ömrü ile tüketim kolaylığı sağlayan ginseng tozunu içeceklerinize ekleyerek tüketmeyi deneyebilirsiniz. Ginseng tozu bal karışımının faydaları, bağışıklığı destekleyen etkileriyle özelikle kış aylarının vazgeçilmezi olabilir. Bu karışımı ılık suyla tüketebileceğiniz gibi sevdiğiniz tüm içeceklere ekleyerek damak tadınıza daha uygun bir hâle de getirebilirsiniz.
- Ginseng yağı, topikal uygulamalarla cilt yüzeyine de uygulanabiliyor. Genel cilt sağlığınızı koruma ve cildinizi nemlendirme amacıyla ginseng yağı içeren ürünleri deneyebilirsiniz.
- Cinsel dürtüyü artırıcı özelliğe sahip ginseng yağını taşıyıcı bir yağla birleştirerek afrodizyak amaçlı kullanabilirsiniz. Bedensel yakınlığı daha da arttırarak samimiyeti derinleştirmek için doğal yağları kullanmak isterseniz “Hazzı Doruklara Çıkaran Afrodizyak Etkili Doğal Yağlar“ yazımızı okuyabilirsiniz.
- Tüm bunlara ilave olarak farklı markalara ait tablet ve kapsül formlarında ginseng içeren besin takviyeleri de bulunuyor. Beslenme düzeninize dâhil edeceğiniz bu takviyeleri yemeklerden önce aç karnına alabilirsiniz. Böylece ginseng emilimini arttırarak besinden alacağınız faydayı maksimize edebilirsiniz.
Ginseng Kullanımında Dikkat Edilmesi Gerekenler
Tıpkı diğer tüm takviyelerde olduğu gibi ginseng kullanımı da birtakım yan etkilere sebep olabiliyor. Bu yüzden kullanmadan önce, olası ginseng zararları konusunda mutlaka bir uzmandan bilgi almak gerekiyor. Zira kontrolsüz kullanım sonucunda şiddetli döküntü, alerjik reaksiyon, ishal, uykusuzluk ve baş ağrısı gibi yan etkiler görülebiliyor. Ayrıca kan basıncında dalgalanma ve kalp atışında hızlanma yaşanabiliyor. Özelikle ilaç etkileşimleri riski nedeniyle reçeteli ilaç kullananlarda doktor kontrolü ve onayı gerekiyor. Güvenilirlik çalışmalarının yetersizliği nedeniyle ginseng; hamilelere, emziren kadınlara ve çocuklara önerilmiyor.
Ginseng, bileşimindeki zengin içeriklerle kendinizi daha zinde daha enerjik hissetmenizi sağlayabilir. Ayurveda ve Çin tıbbında kullanılan bu özel bitki, günlük yaşamınızda stresi azaltabilir, zihninizin bilişsel işlevlerini keskinleştirebilir ve düşünce süreçlerinizi iyileştirebilir. Ayrıca cinsel isteği arttıran gücü ile partnerinizle yakınlaşmanızı kolaylaştırabilir, yaşlanma etkilerine karşı savaşarak cildinizi güzelleştirebilir.
