Doğa, kendi içinde mükemmel işleyişe sahip sınırsız bir üretim alanı. Tüm ekosistem, insan yaşamına katkı sağlayabilen kaynaklarla dolu. Yeryüzünde kendiliğinden yetişen ya da insan eliyle yetiştirilen yüzlerce bitki; insanlık tarihi boyunca yemeklere lezzet katmak, hastalıkları şifalandırmak ve haricî birçok alanda sayısız kez kullanılmış. Onlardan biri de biberiye. Bu bitki ve ondan elde edilen yağ; içerdiği önemli bileşenler, hoş kokusu ve lezzetiyle mutfaklara ve şifa aracı olarak evlere girmiş. Peki; biberiye ve biberiye yağının tarihçesini, faydalarını ve kullanım alanlarını detaylı olarak öğrenmek ister misiniz?
Biberiye Yağı Nedir?
Biberiye yağını anlamak için öncelikle biberiye bitkisini tanımamız gerekir. Akdeniz bölgesinde yetişen biberiyenin kelime kökeni, “deniz çiyi” anlamındaki Latince “ros marinus” kelimelerinden gelir. Burada “ros” sözcüğü “çiy”, “marinus” kelimesi ise “deniz” olarak karşılık bulur.
Biberiyenin insanlık tarihinde önemli bir yeri var. Antik Yunanlar, Mısırlılar, İbraniler ve Romalılar tarafından kutsal kabul edilen biberiye; Mısır firavunlarının öteki dünyaya olan yolculuklarını güzelleştirmek için mezarlarına yerleştirilirdi. Antik Çağ’da Yunanlılar ve Romalılar; biberiyeyi düğünlerde, kutlamalarda ve dinî törenlerde yaşamın ve ölümün bir sembolü olarak kullanırdı. Orta Çağ’da ise kötü ruhları kovmak için biberiyeden yararlanılırdı.
Antiseptik, antimikrobiyal ve antienflamatuvar özellikleri sayesinde kendine geleneksel tıpta da yer bulan biberiye; 1500’lü yıllarda yağı çıkartılarak bakterileri öldürmek için kullanılmaya başlandı. Biberiyeden farklı yöntemlerle elde edilebilen esansiyel yağ, bu özellikleri sayesinde günümüzde de birçok farklı alanda kullanılmaya devam ediyor.
Biberiye Yağının Faydaları Nelerdir?
Biberiye yağı, dünya genelinde aromatik ve tıbbî faydaları sayesinde yaygın bir kullanıma sahip. “Biberiye yağı ne işe yarar?” diye düşünüyorsanız bu yağın temel faydalarını şu şekilde sıralayabiliriz:
- Antik Yunan ve Roma döneminde filozoflar, hafızalarını güçlendirmek amacıyla biberiye bitkisini taç yaparak kullanırdı. Biberiye yağı ve beyin fonksiyonları arasındaki ilişkiye yönelik yapılan bir çalışmada biberiye yağının solunması sonucunda konsantrasyonun artabileceği ve hafızanın güçlenebileceği görüldü. Bir başka çalışma ise demans hastaları üzerine yapıldı. Biberiye yağının aromaterapi uygulamasında kullanılmasıyla demans hastalarının beyin fonksiyonlarının geliştirilebileceği anlaşıldı.
- Bu uçucu yağın saç sağlığı üzerinde de olumlu etkileri var. Biberiye yağının saça faydalarının araştırıldığı bir çalışmada altı ay boyunca seyreltilmiş biberiye yağı kullanan kişilerin saç dökülmesi probleminin azaldığı ve hatta saçlarının gürleştiği gözlemlendi.
- Biberiye yağı, ağrıyan bölgelerde kullanımı sonucunda rahatlatma etkisi yaratabilir. Konuya yönelik yürütülen bir çalışmada Çin’de binlerce yıldan bu yana belirli noktaların ovulmasıyla yapılan akupresör uygulaması esnasında biberiye yağının kullanımının ağrıları gidermeye yardımcı olduğu bilgisi desteklendi.
- Avrupa’da veba salgını sırasında hastalığa yakalanma ihtimalini azaltabilmek için biberiye gibi hoş kokulu bitkilerin koklanırdı. Veba salgını geçmişte kalmış olsa da günümüzde biberiye yağının virüs ve bakterilerin yayılmasına yol açan sivrisinek ve böcekleri uzaklaştırmak için doğal bir yöntem olarak kullanılması önerilir. Yapılan bir çalışmada biberiye yağının sinek kovucu olarak kullanılabileceği yönünde sonuçlara ulaşıldı.
- Biberiye yağını solumak; nabzı olağan hâline getirmeye, stres seviyesini azaltmaya ve strese bağlı gelişecek fiziksel, zihinsel ve ruhsal etkileri dengelemeye yardımcı olur. Biberiye yağının stresle ilişkisinin araştırıldığı bilimsel çalışmalarda biberiye yağının stres seviyesini azalttığını destekler nitelikte sonuçlar elde edildi. Başka bir çalışmada biberiye yağının beyin dalgalarında, solunum hızı ve kalp atışında olumlu değişikliklere sebep olabileceği gözlemlendi.
- Stres seviyesinin yüksek olması, kilo alımını hızlandıran kortizol seviyesini yükseltebilir. Biberiye yağının stres azaltıcı etkisi, kortizol seviyesini dengelemeye yardımcı olur. Bu sayede zayıflama üzerinde olumlu bir etkisi olabilir.
- Her ne kadar bu konuda daha fazla bilimsel çalışmaya ihtiyaç duyulsa da biberiye yağı, dolaşımı hızlandırarak el ve ayak üşümesini azaltmaya yardımcı olabilir. Yapılan bir çalışmada kan damarlarının daralması sonucunda el ve ayaklarına az kan gittiği için üşüyen bir kadına biberiye yağıyla masaj yapıldığında kadının parmaklarının ısındığı gözlemlendi.
- Biberiye yağı, enflamasyon önleyici özelliği sayesinde vücutta ağrı ve şişkinliğe sebep olan iltihabı azaltmaya yardımcı olabilir. Bu esansiyel yağın enflamasyon önleyici etkisini destekler nitelikte yapılan bir çalışmada biberiye yağıyla yapılan karışımın aromaterapi ve refleksoloji masajı yoluyla uygulanması sonucunda enflamasyon kaynaklı ağrıyı azaltabileceği görüldü.
- Biberiye yağı; akne, göz altı şişkinliği ve güneş hasarıyla mücadele ederek parlak ve sıkı bir cilde kavuşulmasına yardımcı olabilir. Biberiye yağının cilde faydaları üzerine yapılan bir çalışma, aknelerin neden olduğu iltihabı azaltarak cilt bariyerinin güçlenmesine ve sağlıklı bir cilt dokusunun oluşmasına katkıda bulunduğunu gösterdi.
- Biberiye yağı, karaciğer için önemli bir temizleyici. Yapılan bir çalışmada biberiye yağının, karaciğer tarafından salgılanan safra miktarını arttırmaya ve karaciğer hasarını engellemeye yardımcı olduğu görüldü. Bu nedenle biberiye yağının karaciğeri korumaya ve sindirim sağlığına katkı sağlamaya yardımcı olabileceği düşünülüyor.
Biberiye Yağı Nasıl Kullanılır?
Biberiye yağını, diğer uçucu yağlarda olduğu gibi soluma yoluyla ya da cildinize uygulayarak kullanabilirsiniz. Bu noktada biberiye yağı konsantre olduğu için onu jojoba ya da Hindistan cevizi gibi taşıyıcı bir yağ ile seyrelterek kullanmaya dikkat etmelisiniz. Ayrıca biberiye yağına ya da taşıyıcı yağlara alerjiniz olup olmadığını test edebilmek için önce yağı cildinizin ufak bir bölümünde deneyebilir, alerjik reaksiyon göstermediğiniz takdirde uygulamaya geçebilirsiniz.
Biberiye yağının faydalarından yararlanabilmek için onu doğru yöntemlerle kullanmak gerekir:
- Biberiye yağını saç sağlığı için kullanmayı düşünüyorsanız şampuanınızın içine birkaç damla yağ ekleyebilirsiniz. Saçlarınızı bu şampuanla yıkarken karışımın gözlerinize kaçmamasına dikkat etmelisiniz.
- Antik Yunanların ve Romalıların, biberiye bitkisini hafızayı geliştirmek için kullandığını belirtmiştik. Peki, biberiye yağı hafıza için nasıl kullanılır? Biberiye yağının hafıza güçlendirici etkisinden faydalanabilmek için yağı soluyarak kullanabilirsiniz. Uçucu yağları birden fazla soluma yöntemi bulunur. Doğrudan kendi şişesinden koklayarak, bir kumaş parçasına ya da yastığınıza birkaç damla damlatarak veya buhurdanlık gibi koku veren objelerde ısıtarak soluyabilirsiniz.
- Biberiye yağının vücudu rahatlatıcı özelliğinden yararlanabilmek için iki damla biberiye yağı, iki damla nane yağı ve bir çay kaşığı Hindistan cevizi yağını karıştırıp ağrıyan bölgeye sürebilirsiniz. Ancak cilde doğrudan uygulama yapmadan evvel daha önce de belirttiğimiz gibi alerji testi yapmayı unutmamalısınız.
- Biberiye yağını masaj yağı olarak kullandığınızda onun canlandırıcı ve stres giderici özelliklerinden faydalanabilirsiniz. Ancak bu noktada dikkat etmeniz gereken bir detay var. Biberiye yağını, taşıyıcı bir yağ ile seyreltmeden kullanmamalısınız.
- “Biberiye yağı sinüzite iyi gelir mi?” diye merak ediyorsanız bu soruyu olumlu yönde cevaplayabiliriz. Biberiye yağı enflamasyon önleyici etkisi sayesinde sinüzit oluşumuna engel olabilir. Sinüslerinizin boşalmasını ve daha rahat nefes alabilmenizi sağlayabilmek için biberiye yağını banyo suyunuza ekleyebilir, difüzör veya buhurdanlığa damlatabilir ya da kaynamış suyun içine birkaç damla yağ damlatıp buharını soluyabilirsiniz.
- Biberiye yağının stres azaltıcı etkisinden faydalanabilmek için onu aromaterapi yoluyla da kullanabilirsiniz. Terapötik bir uygulama olan aromaterapi hakkında detaylı bilgiye sahip olmak için “Aromaterapi Nedir?” isimli yazımızı inceleyebilirsiniz.
- Biberiye yağının fiziksel, psikolojik ve ruhsal faydalarından doğrudan yararlanmanın yanı sıra yalnızca bulunduğunuz ortamın güzel kokmasını sağlamak için de kullanabilirsiniz. Bunun için birkaç damla biberiye yağını buhurdanlık ya da difüzöre damlatmanız yeterli.
Biberiye Yağı Nasıl Yapılır?
Biberiye ve diğer esansiyel yağların yapımında uygulanan birçok farklı yöntem bulunur. Satın aldığımız biberiye yağlarının üretiminde genellikle distilasyon yöntemi kullanılır. Bu yöntemde biberiye bitkisi, su buharıyla damıtma işleminden geçirilir. Distilasyon, evde esansiyel yağ üretmek için uygulaması zor bir yöntem olsa da maserasyon ile evinizde diğer yöntemlerden farklı kalitede biberiye yağı elde edebilirsiniz.
Maserasyon yönteminde daha uzun ömürlü bir yağ elde edebilmek için kurutulmuş biberiye kullanmalısınız. Eğer taze biberiyeye sahipseniz yağ yapımından önce bitkiyi gölgede kurutmalısınız. Öncelikle yağı koyacağınız kavanozu suda kaynatarak sterilize etmelisiniz. Ardından kavanoza kuru biberiyelerden 3-4 dal ekleyip üzerini kavanozun üstünde 2,5 cm boşluk kalacak şekilde zeytinyağı ya da Hindistan cevizi yağıyla doldurmalısınız. Kavanozu güneş alan bir yerde iki hafta boyunca bekletmelisiniz. Süre dolduktan sonra yağı süzmeli ve biberiye yapraklarını ayırmalısınız. Bu yöntemle hazırladığınız biberiye yağını bir yıl boyunca karanlık bir yerde saklayarak kullanabilir, böylece bu uçucu yağın faydalarından yararlanabilirsiniz.
